Geliştirici Hakları Manifestosu Bu geliştirici hakları tüm yazılım veya donanım geliştiren herkesin haklarını kapsamaktadır. Bu haklar işi veren ve işiçi arasında uyumluluk sürecini kapsayan maddeleri içerir. Bu hakları kabul eden her işçi bu derneğin bir üyesi sayılır ve uyumluluk sürecine, uymak ile yükümlüdür. Bu hakların amacı iş veren ve işi yapan işçiyi koruyacak ortak maddeleri ele almaktır. Her ne şartta olursa olsun, bu maddeler ile ilgili bir sorun olması durumunda dernek üyeleri tarafından oy birliği ile değişikliğe gidilebilir. Bu manifestoyu kabul eden tüm geliştiriciler hakların bütünlerini sağladığı yükümleri kabul ederler. Kapsam Bu maddelerin tümünün kapsamı işi yapan ve işi veren arasında adalet, denge sağlamak amacı ile uygulanacaktır. Kötü kullanımı konusunda kamu tarafından kötü kullanılan maddeler ile ilgili yaptırım uygulanabilir. Bu yaptırımlar hangi tarafta gerçekleşmiş ise o tarafın hakları elinden alınır ve hak edene devir edilir. Maddi ve manevi yaptırımlar kapsam içinde sadece yapılan proje, iş, donanım ve kodun tamamı değerlendirerek karar verilir. Eğer kötü bir kullanım var ise bunun önüne geçilir. Kesinlikle bu kapsam işi yapan yada işi veren ile alakalı olamaz. İki tarafta bir birine yapılan proje, iş, donanım ve kod dışında herhangi bir baskı uygulayamaz. Her işi yapan kendi alanında iş veya proje geliştirme süreci yapabilir ve işi yada projeyi sürdürebilir. Başka işlerle uğraşması ve başka işlerle ilgilenmesi bu kapsama girmemektedir. Hiç kimse bir birinin iş veya projeyi bahane ederek özgürlüğünü yada anayasal haklarını çiğneme özgürlüğüne sahip değildir. Haklar işi veya projeyi kapsar. Eğer bu kapsam dışında işi yapan veya işi veren anayasal özgürlük ve hakları kısıtlamış veya baskı uygulamış ise proje veya iş üzerindeki tüm hakları hak sahibine (işi yapana) devir etmeyi ve tüm yaptırımları kabul ettiğini beyan eder. İşi yapan yada hak sahibi proje, iş veya kodun üzerinde süreç içerisinde tüm değişiklik yapma ve hatalı giden düzeltmelerden sorumludur. İş, proje veya kodun üzerinde oluşan hatalar dışında engellenen bir özgürlük var ise tesbit edilip gerekli yaptırım uygulanır. Bir iş, proje veya kod yada donanım her ne olursa olsun, insan özgürlüklerinin ve yaşama haklarının engellenmesi söz konusu olamaz. Yapılan iş, proje ve kod yada donanım dışında işi yapan yada işi veren bir birinin yaşama ve özgürlük haklarını engelleyemez. Hak sahibi (işi yapan) özgürlük kapsamında korunacaktır. Hiç bir şekilde sorumluluğunda olduğu iş, proje yada kodun dışında başka özgürlüğünü engelleyen şeylerden sorumlu tutulamaz. Eğer devam eden bir süreç varsa işi veren yada hak sahibi hiç bir şekilde din, dil, ırk ve özgürlükler üzerinde karşı tarafa baskı uygulayamaz. Uygulaması durumunda ise bu kapsam gösterilerek gerekli ceza veya yaptırımlar kamu düzenini bozmak, temel hak ve özgürlükleri kısıtlamak suçlarından kamu tarafından ilgili ceza uygulanır. Temel Haklar ve Özgürlükler İş, proje veya kod kapsamında geliştirme yapan her türlü aracı kullanmakta özgürdür. Hiç bir şekilde işi yaptıran araçların kullanımı ve geliştirme sürecinde işi yapana baskı uygulayamaz. Kullanılan tüm araçlar kendi lisansları kapsamında işi yapan tarafından değerlendirilip, doğrulandıktan sonra kullanıma başlanır. Kullanım kapsamı dışında hiç bir aracın lisans dışı kullanımı söz konusu değildir. Lisans dışı geliştirme ve düzeltme yapan kişiler lisans kapsamında çeşitli yaptırımlara maaruz kalmaları durumunda işi yaptıran veya işi yapan yaptırımların uygulanabileceğini kabul ve beyan eder. Her ne olursa olsun lisans kapsamı dışında yapılan tüm değişiklik ve düzeltmeler lisans sahibinin özgürlük ve haklarını engellediği için yaptırımlara maaruz kalmayı kabul eder. Herkes lisans geliştirme özgürlüğüne sahiptir. Bu özgürlük kapsamında hiç bir şekilde lisans sahibi kendi lisansı dışında temel hak ve özgürlükleri kısıtlayacak maddeleri lisansında barındırmayacağını beyan eder. Lisanslanan iş, proje ve kodun tamamlının lisansı dışında kullanımı durumunda lisanslayan kişi veya kurum her ne olursa olsun, diğer insanların özgürlüklerini kısıtlamayacağını ve maddelerinin içinde iş, proje ve kod dışında bir kapsam uygulamayacağını beyan eder. Her ne şekilde olursa olsun kimse kimsenin özgürlük ve yaşama haklarına bir lisans, iş, proje veya kod nedeni ile müdahale edemez. Buradaki hak ve özgürlüklerin amacı sadece iş, proje veya yazılan kodun bütünü ile ilgilidir. Lisans kapsamı içinde her türlü kullanım durumu işi yapan yada geliştiren tarafından belirlenen lisans yükümlülüklerine uymayı kabul eder. Gizlilik Hiç bir lisans insanların özgürlüğünü kısıtlayacak ve engelleyecek maddeleri içermemelidir. Buna bağlı olarak lisans içinde bulunan her türlü özgürlüğü ve gizliliği engelleyecek veya ihlal edilecek her türlü madde çıkarılmaması durumunda kamu tarafından lisans veya hak sahibine yaptırım uygulanabilir. Hiç bir yazılım, proje, iş veya kod kullanıcıları izinsiz izleme ve özgürlüklerini engelleme yükümlülüğü içeremez. Hiç bir lisans kullanan kullanıcının bilgilerini toplamayacağını, üçüncü kişi veya kurumlarla paylaşmayacağını kabul eder. İzinsiz her türlü paylaşım özgürlük ve hakları kısıtlaması gereğince yaptırımlara maaruz kalacaktır. İzinsiz izleme yapan ve kullanıcıdan izinsiz veri toplayan tüm lisans ve yazılımları devlet veya kamu toplama ve imha etme hakkına sahiptir. Bu durum kamu düzenini bozmak ve izinsiz insan hakkına saldırı yapmak ile aynı nitelikleri taşımaktadır. Kullanım Her türlü lisans, proje, yazılım veya iş sadece kendi kapsamında ve alanında kullanılabilir. Aksi kullanımı durumunda kamu tarafından yaptırım uygulanmalıdır. Gizlilik ve diğer maddeleri ihlal edilen yazılımlar hiç bir şekilde kullanılamaz yada kullandırılamaz. İşi yapan yada işi veren tarafındada aynı durum geçerlidir. Kullanılan her türlü lisans, proje, yazılım veya iş dışında hiç bir işi veren yada işi yapan temel hak ve özgürlükleri kısıtlama hakkına sahip değildir. Kullanım süreçleri ve işleyiş sorumluluğu kamu tarafından denetlenmelidir. Bir sorun veya bir hak ihlali, gizliliğin ihlali durumunda kamu tarafından kullanım kısıtlanmalıdır. İnsan hakları ve gizlilik konusunda kamu denetim yapma haklarını kabul eder. Kullanım konusunda işi yaptıran veya projeyi yaptıran ile işi veya projeyi yapan eşit kullanım hakkına sahiptir. Eşitliğin bozulması durumunda yada hakların engellenmesi durumunda yaptırıma maaruz kalacağını tahaüt eder. Bu tahaütler kamu tarfından onaylanmadığı sürece her türlü anlaşma veya imzalanan sözleşme geçersizdir. Kamu tarafından temin edilen avukatlar bu güvcenceyi vermelidir. Hiç bir şekilde işi veren veya yaptıran sözleşmesinde veya lisansında maddi veya manevi olarak karşı tarafın özgürlüklerini veya haklarını engelleyecek maddeler içeremez. İki tarafta yaptırımı karşılayacak maddi ve manevi gücü yok ise tüm anlaşma geçersiz sayılır ve kamu tarafından belirlenen maddi veya manevi gücü oranında eşit bir biçimde sorumlu tutulur. Bu sorumluluklar hiç bir şekilde insan hak ve özgürlüklerini kısıtlama oranı dışında değerlendirilemez, değerlendirilmesi durumunda lisans veya hak sahibinin lisans veya diğer tüm anlaşmaları kamu tarafından iptal edilir, geçersiz sayılır. Ceza ve Yükümlükükler Bu manifestoda yazılan tüm yükümlükükler işi, geliştirmeyi yapan veya yaptıran tarafından kabul edilmelidir. Kabul edilmemesi durumunda her iki tarafında iş, proje veya kod tarafında yasal hakları kamu tarafından iptal edilir. Kamu hiç bir şekilde insan haklarını ve özgürlüklerini ihlal edecek şekilde yapılan yazılı veya sözlü, anlaşma veya lisansları iptal etme hakkına sahiptir. Lisans veya anlaşma sahipleri kamu tarafında lisans, anlaşma yada sözleşmelerini onaylatmalıdır. Onaylatılmayan her türlü sözleşme geçersiz sayılmalıdır. Taraflar arasında imzalanmış her türlü sözleşme kamu tarafından onaylanmadığı sürece geçerliliği olmayacaktır. Kamu bu durumu korumayı ve temel hak veya özgürlükleri temsil etmeyi kabul eder. Hak ihlallerini önlemek amacı ile iki tarafında durumu göz önüne alınarak yaptırım uygulanmalıdır. Eğer iki tarafında yaptırımı kabul edecek gücü yok ise, yaptırım veya ceza yükümlülüğü gücü veya durumu oluşana kadar geçersizdir. Mutlaka kamu bu durumu geciktirecek önlemleri alma yükümlülüğü üstlenmelidir. Eğer ertelenmesine rağmen gecikme sürecini karşılamayacak durumda olan tarafların tüm yükümlülükleri geçersiz sayılmalıdır. Kamu her türlü özgürlüğü engelleyen davranış ve tutumlar karşısında gereken yaptırımı adil bir biçimde uygulayacağını kabul eder. Son söz İş, proje ve kod kapsamı dışında insan hakları ve özgürlükleri engellenmemelidir. Engelleyenler hakkında kamu düzenini bozmak, temel hak ve özgürlükleri engellemek ve huzuru bozmak maddeleri kapsamında gerekli yaptırımlar ve koşullar sağlanmalıdır. Sağlanmaması durumunda ise kamu kendi anayasal düzeni ve haklar çerçevesinde gerekli yaptırımı uygular. Bu maddelere yada manifestoya uymayan kişi, kamu veya kuruluşların tüm anlaşma, sözleşme ve yükümlülükleri devlet tarafından iptal edilmelidir. Devlet veya kamu hiç bir şekilde işi veya projeyi yaptıran yada yapan tarafların yapılan iş, proje veya kod dışında insanların temel hak ve özgürlüklerini engellemeyeceğini kabul etmiş sayılır. Bu manifesto tüm kamuoyuna duyrulur. 1 Mayıs 2020